การสำรวจการจัดการศึกษา เรื่อง การดูแลรักษาข้อมูล (Data curation) ในหลักสูตรบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ ในประเทศไทย: Exploring Data Curation Education in Library and Information Science Curriculum in Thailand

Exploring Data Curation Education in Library and Information Science Curriculum in Thailand

Abstract

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน แนวโน้ม และความท้าทายในการจัดการศึกษา เรื่อง การดูแลรักษาข้อมูล (Data curation) ในหลักสูตรบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ในประเทศไทย โดยใช้วิธีวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed method research) ประกอบด้วยการวิเคราะห์เอกสารหลักสูตรและการสัมภาษณ์ ผู้ให้ข้อมูลได้แก่ หัวหน้าภาควิชา/สาขาวิชาบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ในมหาวิทยาลัยของรัฐและในก ากับของรัฐ 15 แห่ง ผลการวิจัย พบว่าไม่ปรากฏว่ามีการจัดการศึกษาระดับหลักสูตรเฉพาะสาขาการดูแลรักษาข้อมูล แต่มีสถาบันการศึกษาหนึ่งแห่งมีแผนที่จะเปิดหลักสูตรสาขาการดูแลรักษาข้อมูลในระดับบัณฑิตศึกษา ส าหรับการจัดการศึกษาระดับรายวิชา ไม่ปรากฏรายวิชาที่มีชื่อวิชา “การดูแลรักษาข้อมูล” หรือ “การดูแลรักษาดิจิทัล” แต่เมื่อพิจารณาตามแนวคิดของการดูแลรักษาข้อมูล และ/หรือการดูแลรักษาดิจิทัล พบว่า มีรายวิชาที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการดูแลรักษาข้อมูลเป็นรายวิชาทั้งรายวิชา (Standalone course) ซึ่งกำหนดชื่อรายวิชาหลากหลาย ส่วนการจัดการศึกษาในระดับหัวข้อ ปรากฏว่ามีการกำหนดเป็นหัวข้อกระจายในรายวิชาต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง อย่างไรก็ตาม โรงเรียนบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ในประเทศไทยตระหนักถึงความสำคัญของการดูแลรักษาข้อมูลดิจิทัล และเห็นความจำเป็นที่ต้องปรับปรุงหลักสูตร สร้างความตระหนักรู้แก่สังคม และให้ความรู้แก่สังคมวิชาชีพ โดยอาจเป็นการศึกษาในระบบและนอกระบบ ส่วนความท้าทายในการจัดการศึกษา มี 5 ประเด็น ได้แก่ 1) การสร้างการรับรู้ของสังคมที่มีต่อการดูแลรักษาข้อมูล 2) ทรัพยากรส าหรับการจัดการเรียนการสอน 3) ความรู้ความเชี่ยวชาญของผู้สอน 4) การสร้างความร่วมมือกับเครือข่ายวิชาชีพและสถานประกอบการ และ 5) ความต้องการของตลาดงาน