การวิเคราะห์แนวโน้มเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์จากข้อมูลสิทธิบัตร

Abstract

          งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้านการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์จากเอกสารสิทธิบัตรในระดับโลก ซึ่งค้นคว้ามาจากฐานข้อมูลแพตสแนป จำนวน 2,166 ชิ้น และฐานข้อมูลกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ จำนวน 91 เรื่อง ระหว่างปี ค.ศ. 2011 ถึง 2020 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ เทคนิคการทำแผนที่สิทธิบัตร ทำการสืบค้นจากคำสำคัญที่ปรากฏในชื่อสิ่งประดิษฐ์ การเปิดเผยการประดิษฐ์โดยสมบูรณ์ข้อถือสิทธิ์ และบทสรุปการประดิษฐ์ แสดงผลการวิเคราะห์ในรูปแบบตารางร้อยละ และกราฟ และวิเคราะห์การถดถอยและสหสัมพันธ์ของข้อมูลความสัมพันธ์เชิงฟังก์ชันแบบกราฟเส้นตรง พรรณนาความสัมพันธ์ของเทคโนโลยี จากการใช้เทคนิคแผนที่สิทธิบัตร วิเคราะห์แนวโน้มเทคโนโลยีทางด้านการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ผลการวิจัย พบว่า สิทธิบัตรในระดับโลก ปี ค.ศ. 2011 ถึง 2020 จำนวนทั้งสิ้น 2,166 เรื่อง มีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง คิดเป็นร้อยละ 4.8, 7.4, 8.8, 7.3, 8.3, 10.6, 11.8,14.2, 12.9, และ 13.9 ตามลำดับ (R2=0.8945) โดยพบว่า ปีค.ศ. 2011 สิทธิบัตรมีเนื้อหาทางด้านการบริหารจัดการระบบหรือวิธีการประมวลผลข้อมูล แต่ในปี ค.ศ. 2020 มีเนื้อหาด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมที่เกี่ยวข้องกับระบบรักษาความปลอดภัยของสิ่งจัดแสดง และระบบการเก็บรักษาสิ่งจัดแสดงให้คงสภาพไม่ให้เกิดการเสียหาย และจากฐานข้อมูลกรมทรัพย์สินทางปัญญากระทรวงพาณิชย์ปี ค.ศ. 2011 ถึง 2020 จำนวนทั้งสิ้น 91 เรื่อง แบ่งเป็น สิทธิบัตร ร้อยละ 3.3 อนุสิทธิบัตร ร้อยละ 1.1ลิขสิทธิ์ร้อยละ 71.4 และเครื่องหมายการค้า ร้อยละ 24.2 จากข้อมูลแนวโน้มเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้านการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ในระดับโลก พบว่า เอกสารมีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับระบบรักษาความปลอดภัยของสิ่งจัดแสดง รวมไปถึงระบบการเก็บรักษาสิ่งจัดแสดงให้คงสภาพไม่ให้เกิดการเสียหาย ซึ่งเทคโนโลยีและนวัตกรรมจะกระจุกตัวอยู่ในประเทศที่มีพิพิธภัณฑ์ระดับชาติที่มีขนาดใหญ่ และมีประวัติศาสตร์อันยาวนาน แตกต่างจากพิพิธภัณฑ์ของประเทศไทยที่จะมุ่งเน้นทางด้านลิขสิทธิ์มากกว่าสิทธิบัตร ผลการวิเคราะห์นี้สามารถใช้เป็นแนวทางสำหรับผู้รับผิดชอบพิพิธภัณฑ์ในการเลือกใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมให้มีประสิทธิภาพเหมาะสมกับยุคสมัย