กลยุทธ์การจัดการความรู้ของห้องสมุดมหาวิทยาลัยของรัฐ: Knowledge Management Strategy of Public Universities Libraries

Knowledge Management Strategy of Public Universities Libraries

Abstract

          การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลยุทธ์การจัดการความรู้ และปัจจัยที่เอื้อต่อการพัฒนากลยุทธ์การจัดการความรู้ของห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษาของรัฐ ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็น 2 ระยะ ได้แก่ 1) ศึกษากลยุทธ์การจัดการความรู้และปัจจัยที่เอื้อต่อการพัฒนากลยุทธ์การจัดการความรู้ของห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษาของรัฐ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกโดยใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างจากผู้บริหาร และผู้ปฏิบัติงานห้องสมุดมหาลัยวิทยาลัย จำนวน 9 แห่ง รวมจำนวน 14 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีวิเคราะห์เนื้อหา และ 2) ศึกษาสภาพจริงเกี่ยวกับกลยุทธ์การจัดการความรู้และปัจจัยที่เอื้อต่อการพัฒนากลยุทธ์การจัดการความรู้ของห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษาของรัฐ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถาม กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ผู้ปฏิบัติงานจากห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษาของรัฐ 26 แห่ง จำนวน 246 คน สุ่มกลุ่มตัวอย่างด้วยวิธีสุ่มแบบง่าย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยและค่าส่วนเบี่ยงเบนส่วนมาตรฐาน
          ผลการวิจัยพบว่า กลยุทธ์การจัดการความรู้ของห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษาของรัฐ มี 9 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านการใช้หลักการจัดการความรู้เป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ในการดำเนินงาน 2) ด้านการมุ่งเน้นการใช้ประโยชน์จากทรัพย์สินความรู้ภายในองค์กร 3) ด้านการสนับสนุนบุคลากรให้รับผิดชอบพัฒนาความรู้ของตนเอง 4) ด้านการสร้างความรู้ 5) ด้านการถ่ายทอดและแบ่งปันความรู้ 6) ด้านการรวบรวมความรู้เกี่ยวกับคุณลักษณะของผู้ใช้บริการ 7) ด้านการเป็นผู้นำด้านทรัพยากรสารสนเทศและการบริการ 8) ด้านการมุ่งเน้นผลลัพธ์ของการดำเนินงานที่เป็นเลิศ และ 9) ด้านการรวบรวมและประมวลความรู้ที่เป็นระบบ ส่วนปัจจัยที่เอื้อต่อการพัฒนากลยุทธ์การจัดการความรู้ของห้องสมุดสถาบันอุดมศึกษาของรัฐ มี 4 ด้านได้แก่ 1) ด้านองค์กร 2) ด้านบุคคล 3) ด้านระบบและกระบวนการ และ 4) ด้านเทคโนโลยี เมื่อศึกษาสภาพจริงของการนำกลยุทธ์มาใช้พบว่า ห้องสมุดส่วนใหญ่ใช้กลยุทธ์การจัดการความรู้ทั้ง 9 ด้าน ด้านที่นำมาใช้มากกว่าร้อยละ 80 ขึ้นไป ได้แก่ด้านการใช้หลักการจัดการความรู้เป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ในการดำเนินงาน ด้านการมุ่งเน้นการใช้ประโยชน์จากทรัพย์สินความรู้ภายในองค์กร ด้านการสนับสนุนบุคลากรให้รับผิดชอบพัฒนาความรู้ของตนเอง ด้านการถ่ายทอดและแบ่งปันความรู้ด้านการเป็นผู้นำด้านทรัพยากรสารสนเทศและการบริการ และด้านการมุ่งเน้นผลลัพธ์ของการดำเนินงานที่เป็นเลิศ ส่วนปัจจัยที่เอื้อต่อการพัฒนากลยุทธ์การจัดการความรู้ พบว่าภาพรวมมีความสำคัญอยู่ในระดับมาก และเมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่ามีความสำคัญอยู่ในระดับมากทุกด้าน ได้แก่ ด้านเทคโนโลยีเป็นลำดับแรก รองลงมา ได้แก่ ด้านองค์กร ด้านบุคลากร และด้านระบบและกระบวนการ